Ergernisvrij tv kijken

Inmiddels zo’n jaar of twee, schat ik, kijk ik niet meer naar commerciële tv-zenders. Exploitanten van commerciële zenders verkopen kijkers aan reclamemakers. Ik wens niet te worden verkocht.  Kijkers nemen het voor lief dat ze vanuit zwart-witbeelden van een appèl van ontklede Joden uit de film Schindler’s List in een oogwenk in een reclameboodschap voor gekleurde was terecht komen. Ik begrijp dat niet. Hoe hoger de dichtheid van hun kritiekloze kijkgedrag, hoe meer John de Mol verdient. En verdienen doet ie.

Helaas kan ik ook naar de niet-commerciëlen steeds minder ergernisvrij kijken. Pauw en Witteman met hun zelfingenomen bijdehante scoringsdrift en de inzet van voice-overs maken mijn haren grijs.

Zo orakelde er gisterenavond in het zogenaamd wetenschappelijke NTR-programma ‘Focus’ een indringende stem die mij probeerde in te peperen wat ik moest zien en geloven. De makers van dit soort documentaires schijnen ervan uit te gaan dat ik zelf niet in staat ben te kijken, luisteren, percipiëren en interpreteren.

De filosoof Bruno Latour heeft drie jaar lang non-stop het doen en laten van onderzoekers in laboratoria geobserveerd en beschreven. Verfrissend en verhelderend kwam hij met een visie op wetenschap dat zij helemaal geen ‘bredere kijk op- of verklaring van de werkelijkheid’ is, maar gewoon een praktijk van proefopstellingen met vragen en antwoorden passend bij dat ene onderzoek of hooguit bij een genre van onderzoeken. In Focus ging het er daarentegen veul tendentieuzer aan toe. Tussen de sterk geknipte en geplakte beelden door was er de hele tijd een irritante stem die het sensatiegeil over ‘opzienbarende’, ‘baanbrekende’ en ‘wereldveranderende’ onderzoeksresultaten had.

Het ging er kort gezegd over dat onderzoeken erop wijzen dat we niet zien wat we zien, maar wat we denken dat we zien. Leuk inzicht, verre van nieuw en de impliciete interpretatie was al helemaal zo oud als Descartes. Er werd een vijfjarig onderzoek verbeeld naar het vermogen van zuigelingen om de binnenkant van maskers te herkennen als gezichten. De uitkomsten werden vervolgens door de geïnterviewde wetenschapper zonder enige vorm van bewijs gebaseerd op de alles verklarende idee van ‘overleving’, een van de heilige principes van de evolutietheorie. Het ontbrak er nog maar aan dat men zich in heilig ontzag nederig ter aarde wierp. Ach ja, ik zou op mijn beurt best wel ’s in een documentaire willen tonen hoe wij niet leren wat de natuur ons toont, maar wat we denken dat de natuur ons toont. Merleau-Ponty noemde dit 'het vooroordeel van de wereld'.

Lezer, wees gerust, in dit tekstje besprak ik alleen maar het topje van mijn ijsberg aan tv-ergernissen. ‘Besprak?’ Jawel, ik zap nu naar de aanleiding van dit schrijven à ik ben blij! Zaterdag kocht ik een decoder waarmee ik programma’s kan opnemen. Via mijn tablet kan ik – overzichtelijker dan met de ingebouwde elektronische tv-gids van de decoder – programma’s van mijn voorkeur opzoeken bij tvgidsonline.nl en de beschrijving ervan lezen. Daarna zoek ik de uitzendingen van mijn keuze in de gids van de decoder en stel ik ze in om opgenomen te worden. Er zijn nog fijne programma’s, ontdek ik nu. ‘Het uur van de Wolf’, ‘Natuur op 2’, ‘Boeken’, ‘Vrije Geluiden’. Programma’s waarin tijd wordt genomen om iets te laten zien, de gelegenheid wordt gegeven om zelf te kijken. In alle rust. Er wordt niet geschreeuwd, niet gescoord, niet door elkaar heen gewauweld.

De decoder heb ik als ftp-server ingesteld. Zo kan ik opgenomen programma’s via mijn thuisnetwerk kopiëren naar de harde schijf van mijn laptop. Met een converteerapplicatie maak ik van zware HD-kwaliteit handzame avi files. Ook kan ik met een gratis te downloaden applicatietje rechtstreeks van gemist-sites streaming materiaal binnenhalen en geconverteerd en wel op mijn tablet zetten. In bed, op mijn werk in de pauze, aan tafel, in de trein, overal waar ik wil, kijk ik het goede dat de publieke omroep gelukkig toch nog wel te bieden heeft.

Wil je ook meer controle krijgen over wie jou iets wijsmaakt, wat dat dan is en wanneer je ervoor open staat? Laat het mij weten en ik geef je de namen en merken en vindplaatsen van de mogelijkheden.